- Pon - Pt: 9:00 - 19:00 ul. Kościuszki 215B, 40-600 Katowice
- +48 32 428 18 00
Listopad- miesiąc świadomość raka jadra
Październik – Miesiąc Świadomości Raka Piersi
26 września 2024
Rak jądra jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących u młodych mężczyzn w wieku 15–35 lat. Jego specyfika oraz częstość występowania w tej grupie wiekowej sprawiają, że świadomość na temat objawów, metod profilaktyki i samobadania są kluczowe dla wczesnego wykrycia oraz skutecznego leczenia.
Jądra pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie mężczyzny: produkują testosteron – podstawowy hormon płciowy męski oraz odpowiadają za wytwarzanie plemników. Nowotwór tego narządu powstaje, gdy komórki wywodzące się z jądra wymykają się spod kontroli mechanizmów regulacyjnych i zaczynają się niepohamowanie dzielić, tworząc guz. Wyróżniamy dwie główne grupy: nowotwory zarodkowe (germinalne) – stanowiące około 95% wszystkich przypadków. Dzielą się one na nasieniaki oraz nienasieniaki. Nasieniaki są wolniej rozwijającymi się nowotworami i częściej występują u mężczyzn po 30. roku życia. Nienasieniaki rozwijają się szybciej i mają tendencję do rozprzestrzeniania się w inne części ciała. Nowotwory niezarodkowe (niegerminalne) to grupa zawierająca głównie nowotwory z komórek Leydiga oraz z komórek Sertolego, są one znacznie rzadsze.
Istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka jądra, między innymi wnętrostwo-mężczyźni, u których jedno lub oba jądra nie zeszły do moszny w dzieciństwie, mają wyższe ryzyko rozwoju tego nowotworu. Ponadto posiadanie krewnego, który chorował na raka jądra, zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania. Warto wiedzieć, że według badań, mężczyźni rasy białej są bardziej narażeni na ten nowotwór niż mężczyźni innych ras.
Niepokojące objawy raka jądra
Objawy raka jądra mogą być subtelne, co często prowadzi do opóźnionej diagnozy. Ważne jest, aby każdy mężczyzna zwrócił uwagę na zmiany takie jak: guzek (nawet wielkości główki od szpilki) lub powiększenie jądra, to najczęściej występujący objaw raka jądra, którego nie wolno bagatelizować! Ponadto uczucie ciężkości w mosznie, nagły ból lub dyskomfort w jądrze lub mosznie wymagają pilnej konsultacji urologicznej. Wczesne wykrycie nowotworu jądra zapewnia wysoką skuteczność leczenia, a w niektórych przypadkach całkowite wyleczenie.
Poprawnie wykonane samobadanie może uratować życie!
Samobadanie jąder to prosta metoda pozwalająca na szybkie wykrycie potencjalnych zmian. Zaleca się, aby mężczyźni wykonywali je raz w miesiącu, najlepiej po ciepłej kąpieli lub prysznicu, kiedy moszna jest rozluźniona. Badanie powinno wyglądać następująco:
1. Ułóż jedno z jąder między kciukiem a palcami obu rąk i delikatnie obracaj je, aby wyczuć wszelkie nieprawidłowości.
2. Obserwuj, czy nie występują zgrubienia lub guzki – są one zwykle bezbolesne, ale wyczuwalne jako twarde obszary na powierzchni jądra.
3. Sprawdź, czy jedno z jąder nie jest większe lub cięższe niż drugie, co może wskazywać na zmiany.
4. Spróbuj wyczuć nadmiar płynu wokół jąder, może on być objawem wodniaka lub innego problemu.
Jeśli zauważysz jakakolwiek nieprawidłowość umów się na konsultację ze specjalistą, który oceni zmianę i wykona niezbędne badania.
Należy pamiętać, że nowotwory jądra rozwijają się bardzo szybko - nawet w kilka tygodni. Każde odłożenie wizyty u lekarza lub zwlekanie z rozpoczęciem leczenia zmniejsza Twoje szanse na całkowite wyzdrowienie.
Jak przebiega konsultacja urologiczna?
Lekarz rozpocznie konsultację do wywiadu i badania fizykalnego podczas którego oceni wszelkie zmiany wyczuwalne w mosznie. Następnie zostanie wykonane USG moszny. To podstawowe badanie obrazowe pozwalające na dokładne zdiagnozowanie struktury jąder.
W razie konieczność urolog może zlecić badania markerów nowotworowych – np. alfa-fetoproteiny (AFP) oraz beta-HCG (gonadotropina kosmówkowa).
Leczenie raka jądra jest dostosowane do rodzaju nowotworu oraz jego stadium. Standardowe metody obejmują: chirurgiczne usunięcie jądra, chemioterapię, stosowana w przypadkach zaawansowanych lub w celu eliminacji przerzutów oraz radioterapię wykorzystywaną głównie przy nowotworach nasieniakowych.
Prognozy dla pacjentów z rakiem jądra są bardzo dobre, zwłaszcza przy wczesnym wykryciu – wskaźnik przeżycia wynosi ponad 95% dla wczesnych stadiów nowotworu.
Późne rozpoznanie znacznie zwiększa ryzyko przerzutów, występują one gdy komórki nowotworowe rozprzestrzeniają się poza pierwotne miejsce w jądrze do innych części ciała. Rak jądra, ma tendencję do szybkiego przerzutowania, głównie przez układ limfatyczny oraz krwionośny. Najczęściej zajmuje węzły chłonne w okolicach jamy brzusznej, ale może również rozprzestrzeniać się do płuc, wątroby, a w bardziej zaawansowanych przypadkach także do mózgu i kości. Objawy przerzutów mogą być różne, w zależności od zajętych narządów – na przykład kaszel, duszności lub ból w klatce piersiowej przy przerzutach do płuc, ból pleców w przypadku zajęcia węzłów chłonnych, a bóle głowy czy problemy neurologiczne, gdy nowotwór dotrze do mózgu.
Regularne samobadanie jąder oraz zgłaszanie się do lekarza przy zauważeniu jakichkolwiek niepokojących zmian mają kluczowe znaczenie w profilaktyce raka jądra. Dzięki postępowi medycyny, rak jądra jest jednym z najlepiej rokujących nowotworów, jednak wymaga szybkiego rozpoznania i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
