Hormony odgrywają kluczową rolę w rozwoju i wzrastaniu dzieci. Zaburzenia endokrynologiczne mogą prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych, wpływając na wzrost, dojrzewanie płciowe i ogólne samopoczucie. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć na co zwrocić uwagę i gdzie się zgłosić gdy tylko zauważymy coś niepokojącego.
Najczęstszymi problemami endokrynologicznymi występującymi u dzieci są zaburzenia wzratsania oraz dojrzewania płciowego. Niskorosłość może być spowodowana niedoborem hormonu wzorstu, chorobami tarczycy lub czynnikami genetycznymi. Najczęściej konieczna jest poszerzona diagnostyka objemująca szczegółowy wywiad rodzinny. Wysoki wzrost może wynikać z nadmiaru hormonu wzorstu lub towarzyszczyć różnym zespołom genetycznym taki jak zespół Klinefeltera czy zespół Marfana.
Przedwczesnym dojrzewaniem płciowym określamy pojawienie się cech dojrzewania przed 8. rokiem życia u dziewcząt i przed 9. rokiem życia u chłopców. Może je podzielić na dojrzewanie centaralne oraz obowdowe. To centralne jest znacznie częstrze i polega na aktywacji osi podwzgórze-przysadka-gonady, co prowadzi do wydzielania hormonów płciowych. Przyczyny mogą być idiopatyczne (nieznane) lub związane z guzami mózgu, urazami, czy infekcjami. Określenie obwodowe oznacza, że hormony płciowe są produkowane poza kontrolą osi podwzgórze-przysadka-gonady. Przyczyny mogą obejmować guzy jajników lub jąder, nadnercza, czy przyjmowanie egzogennych hormonów. U dziewczynek najczęściej obserwujemy: powiększenie piersi, pojawienie się owłosienia łonowego i pachowego, wystąpienie pierwszej miesiączki, przyspieszenie wzrostu. Z kolei u chłopców: powiększenie jąder i prącia, pojawienie się owłosienia łonowego, pachowego i twarzy, mutacja głosu. Opóźnione dojrzewanie płciowe oznacza brak cech dojrzewania w oczekiwanym wieku.
Również w dziecięcej populacji choroby tarczycy są dość popularne. Niedoczynność tarczycy wiąże się z niedoborem hormonów, który może prowadzić do spowolnienia wzrostu i rozwoju. Za to nadczynność oznacza nadmiar hormonów, co prowadzi do nerwowości drażliwości i problemów ze snem.
Ważnym probemem endokrynologii dziecięcej stanowi cukrzyca typu 1. Jest to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy organizmu niszczy komórki beta trzustki, odpowiedzialne za produkcję insuliny. Insulina to hormon niezbędny do regulacji poziomu glukozy we krwi. Bez insuliny glukoza gromadzi się we krwi, prowadząc do hiperglikemii, co z kolei może powodować szereg poważnych powikłań zdrowotnych. Cukrzyca typu 1 najczęściej diagnozowana jest u dzieci i młodzieży, ale może wystąpić w każdym wieku. Choroba wymaga codziennego podawania insuliny, monitorowania poziomu glukozy we krwi oraz stosowania odpowiedniej diety i aktywności fizyczne.
1/ Zaburzenie wzrastania- jeśli Państwa dziecko rośnie wolniej lub szybciej w stosunku do rówieśników, a pomiary wzrostu dokonywane na bilansach pediatrycznych są nieprawidłowe w stosunku do przyjętych norm (w odniesieniu do siatek centylowych), może to wskazywać na problemy hormonalne związane m.in z wydzielaniem hormonu wzrostu.
2/ Zaburzenie dojrzewania- jeśli obserwujemy u dziecka nieprawidłowy przebieg dojrzewania, zarówno zbyt wczesne jak i zbyt późne pojawienie się cech dojrzewania płciowego należy zasięgnąć porady lekarza endokrynologa.
3/ Zaburzenia metaboliczne- zbyt szybkie przyrosty masy ciała, trudności z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, nadmierny apetyt może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych wymagających pilnej diagnostyki.
4/ Zmiany zachowania, zaburzenia nastroju, problemy z koncentracją, deficyt uwagi, zaburzenia funkcji tarczycy- mogą sugerować o zaburzeniach czynności tarczycy, nadnerczy, trzustki.
Jeśli Państwo zauważyli powyższe objawy u swojej pociechy wskazana jest wizyta endokrynologiczna i ustalenie dalszej diagnostyki (badań hormonalnych, obrazowych) oraz włączenie odpowiedniego leczenia.